Modelbouw

1.

Soorten modellen

1. Spuugmodellen
Spuugmodellen zijn de “ideeschetsen” onder de modellen. Soms wil je snel kijken wat de kwaliteit en of haalbaarheid van je idee is. Het doel kan onder andere zijn meer zicht krijgen op de vorm, de functionaliteit of werking van technische principes. Vaak heeft geen zin om in deze fase van je ontwerpproces al tijd en aandacht te besteden aan de afwerking van je model. Voor spuugmodellen kun je veel verschillende (goedkope) materialen gebruiken, maar bijvoorbeeld ook lego.

2. Zichtmodellen
Een zichtmodel heeft uitsluitend als doel om de vormgeving van een ontwerpte beoordelen. Zo kun je ter beoordeling van verschillende vormen uit je vormstudies vormmodellen maken. Door de vorm in 3D te maken zie je effecten die je in 2D niet kunt beoordelen. Vormmodellen zijn vaak zichtmodellen (ze werken niet). Zoals de naam ook zegt is het bij vormmodellen de afwerking van belang, de vorm moet overeenkomen met de vorm die je wilt beoordelen.

3. Functiemodellen
Als het functioneren van onderdelen of het totale product getest willen worden kun je een functioneel model maken. Bij functionele modellen hoeft niet altijd het hele ontwerp gemaakt te worden in modelvorm, maar kan ook een detail vervaardigd worden. Voor een functioneel model is het wel van belang dat je essentiële onderdelen voor de functie wel representatief maakt (bijvoorbeeld dimensies van het onderdeel, materiaal).

4. Werkend zichtmodel
Wanneer zowel de vormgeving als het werkingsprincipe waarheidsgetrouw in het model worden nagebootst spreekt met van een werkend zichtmodel. Als dat ook nog met de juiste uiteindelijke materialen en exact de afmetingen wordt gemaakt spreekt men van een prototype.

5 .Presentatiemodel
Een model is onderdeel van de presentatie van een ontwerp.
Een presentatiemodel is een model (bij voorkeur schaal 1:1) dat een drie dimensionaal beeld geeft van het uiterlijk en een indruk geeft van de gebruiksfuncties welke aan het product toegekend zijn, zonder dat dit hoeft te functioneren. Als er echter aan het product bewegende onderdelen zitten die de verschijningsvorm door de beweging veranderen, dan zal dat in het model tot uiting moeten komen. In de praktijk is het mogelijk een dergelijk model ook voor marktonderzoek toe te passen.

Modelbouwplan
Een goed plan ter vervaardiging van een model geeft de volgende informatie.
De vorm en afmetingen van elk onderdeel waarin het model wordt opgebouwd.
De materiaalsoort per onderdeel.
Het halffabrikaat waarin het onderdeel gemaakt moet worden.
De bewerkingen die het halffabrikaat moet ondergaan, inclusief de oppervlakte bewerking.
De bevestigingsmethode tussen de onderdelen.
Het is altijd verstandig om de bewerkingsvolgorde aan te geven. Een modelbouwplan kun je het beste aangeven in een exploded view van het te bouwen model met begeleidende tekst.

Evaluatie van de modellen
In de evaluatie wordt het model nog een maal getoetst aan de hand van het programma van eisen en wensen. Daaruit leidt je af in hoeverre je ontwerp voldoet. Het kan zijn dat je tot de conclusie komt dat een heleboel dingen anders moeten. Geeft dit ook in de evaluatie aan. Evaluatie van modellen kan leiden tot voortgang, maar ook tot het vervaardigen van nieuwe modellen of het bijstellen van het programma van eisen.

Prototype
Als het ontwerp is klaar is voor productie kan een prototype worden gemaakt. Een prototype heeft daarmee in principe dezelfde eigenschappen als het product dat uit de fabriek gaat komen. Hierdoor kan met deze modellen al gekeken worden naar of er nog laatste aanpassingen aan de tools gemaakt moeten worden, maar kunnen er ook verschillende tests voor bijvoorbeeld CE markeringen mee uitgevoerd worden.

Virtueel model
In 3D CAD software kun je een virtueel model maken. Alle afmetingen en volumes kun je hierin verwerken. Daardoor kom je veel te weten over hoe onderdelen op elkaar passen en of bewegende onderdelen langs elkaar bewegen of niet. Ook kun je krachten simulaties maken en renderingen maken om te kijken hoe je ontwerp er met verschillende materialen of kleuren uit ziet.